کسره اضافه در زبان فارسی چیست؟

کسره اضافه در فارسی به چه معناست؟

"آیا تا به حال پیش آمده است که از خود بپرسید کسره اضافه فارسی چه معنایی ایی دارد و در کجا استفاده می شود؟

بسیاری از زبان آموزان در ابتدا این مورد را کمی گمراه کننده می بینند اما نگران نباشید، در این مقاله تمام موارد لازم جهت یادگیری در مورد این حرف صدادار گول زننده آورده شده است!"

کسره اضافه یک حرف صدادار بدون مد است که مانند صدای –e در کلمه "ten" در زبان انگلیسی تلفظ شده و کلمات مختلف را به یکدیگر پیوند می دهد. مه در پست های قبلی در مورد حروف الفبای فارسی و حروف صدادار فارسی صحبت کرده ایم، اما استفاده از این حرف صدادار بدون مد نیازمند دانستن برخی اطلاعات است.

تاریخچه کسره اضافه در زبان فارسی

اصالتا، مانند هر زبان اولیه با ریشه Indo-European دیگری (مثل لاتین، یونانی، و آلمانی آغازین)، در زبان فارسی باستانی نیز اسم ها در انتهای خود پسوند تعیین کننده داشتند. ساختار حالت مضاف الیهی آن مشابه با ساختار iḍāfa عربی است، که کلمه اول می تواند هر نقشی داشته باشد و کلمه دوم به عنوان مضاف الیه آورده می شود، مانند لاتین یا عربی.

اما با گذر زمان یک ضمیر ربطی مانند tya یا hya (به معنی which) شروع به جایگیری در بین عنصر اول و کلمه مضاف الیه آن کرد.

Tisdall   اذعان دارد که حرف اضافه در فارسی مدرن از این حرف ربط which نشات گرفته است، که در زبان های شرقی ایرانی (اوستایی) کلمات yo یا yat بوده است. زبان پهلوی (فارسی میانه) آن را به  ī  (که با حرف Y در نوشته های پهلوی نشان داده می شود) کوتاه کرد و با کمرنگ شدن پسوند های تعیین کننده نقش در انتهای کلمات، این ضمیر ربطی which (که در زبان فارسی امروز /e/ خوانده می شود)، تبدیل به نشانگر مضاف الیهی "ساختار" شد.

بنابراین عبارت

• مردِ خوب

در اصل به معنی "man which (is) good" است.

حرف اضافه فارسی را در کجا استفاده کنیم؟

در زبان فارسی، این حرف در چهار حالت کلی زیر استفاده می کنیم:

مالکیت: برای متصل کردن اسم تحت مالکیت به صاحب آن.

عبارت های صفتی: به منظور تغییر دادن اسم ها

نام گذاری: برای مرتبط کردن افراد و عناوین، مکان ها، روزها، فصل ها، و نام آن ها

مکان و جهت: برای تعیین یک مکان یا جهت

استفاده از حرف کسره اضافه برای مالکیت

ما در حالت کلی از کسره اضافه برای نشان دادن مالکیت استفاده می کنیم و مالک، پس از آن کلمه می آید.

به عنوان مثال:

هنگامی که کلمه ایی با حرف صامت پایان می یابد، حرف اضافه تلفظ شده اما نوشته نمی شود. با این وجود، می توانیم آن را نشانه کسره در انتهای کلمه مشخص کنیم که به آن کسره اضافه می گوییم.

 نکته:

 اگر هرکدام از کلمات دارای صفت باشند، صفت مربوطه دقیقا پس از آن آورده می شود.

استفاده از حرف کسره اضافه برای صفت ها

صفت ها با استفاده از یک کسره اضافه به اسم خود متصل می شوند. بر خلاف زبان انگلیسی، در فارسی اسم قبل از صفت آورده می شود.

نکته:

هنگامی که اسم به یک حرف صدادار ختم شود، یک حرف یا صدای دیگر بایستی بین حرف اضافه و اسم بیاوریم تا از تلفظ متوالی دو مصوت جلوگیری شود. این حرف "ی" است که در این حالت، بایستی مشابه با تلفظ حرف "Y" انگلیسی در کلمه "Yes" خوانده شود.

همانطور که ملاحظه می کنید، حرف "ی" در این حالت همواره تلفظ شده اما گاهی اوقات نوشته نمی شود. در واقع، نوشتن آن با یک حرف جداگانه استاندارد جدیدی است که فقط در ایران استفاده می شود. روش معمول اینست که از نوشتن آن خودداری کنیم اما برای برخی کلمات مانند "کارهای سخت" لازم است که نوشته شود.

صفت می تواند به دنبال یک اسم مفرد یا جمع آورده شود. مشابه با زبان انگلیسی، وقتی که اسم بصورت جمع استفاده می شود، صفت در حالت مفرد خود باقی می ماند. یک اسم می تواند یک و یا تعداد بیشتری صفت را به خود بگیرد.

همانطور که در مثال های بالا ملاحظه کردید، حرف "ی" مجددا برای مرتبط ساختن دو حرف مصوت با یکدیگر به کار رفته است.

مجددا مشابه با زبان انگلیسی، کلمه "و" مترادف "and" می تواند برای مرتبط ساختن بیش از یک صفت به یک اسم، و یا بیشتر از یک اسم به صفت به کار گرفته شود:

به خاطر داشته باشید که کلمه "و" می تواند به هر دو صورت "o" و "va" خوانده شود، اما حالت دوم کمی رسمی تر است.

 استفاده از حرف کسره اضافه برای نام گذاری

در برخی موارد از کسره اضافه برای نام گذاری افراد و اشیا نیز استفاده می کنیم.

نکته:

اگر کلمه ایی با حرف صدادار کوتاه "ه" (هه دو چشم) به پایان برسد، کسره اضافه می تواند به روش دیگری نیز علامت گذاری شود.

در این حالت، همزه "ء" به بالای "ه" پایانی اضافه می شود.

این روش نوشتار در نوشته های مدرن فارسی استفاده زیادی ندارد و بیشتر در گذشته استفاده می شده است. اگر در کتاب یا مطلبی با این مورد برخورد کردید، به یاد داشته باشید که با کاربرد "ی" که در بالا به توصیف آن پرداختیم یکسان است.

استفاده از حرف کسره اضافه برای مکان و جهت

بسیاری از کلمات که نشان دهنده مکان و جهت هستند نیز هنگامی که قبل از اسم به کار برده شوند یک کسره اضافه به خود می گیرند.

"در این پست سعی کردیم استفاده از کسره اضافه در زبان فارسی را با مثال های مختلف بررسی کنیم تا این موضوع برای افرادی که تازه با زبان فارسی آشنا شده اند مشخص شود. شما می توانید از بخش دروس، زبان فارسی را از سطح پایه بیاموزید."